TP HCMKênh Nhiêu Lộc – Thị Nghè, Tân Hoá – Lò Gốm… một thời ô nhiễm, không có sự sống, được cải tạo khiến nước trong xanh, cải thiện môi trường cho hàng triệu hộ dân.
Hơn 5h, bà Nguyễn Hoàng Điệp, 60 tuổi, nhà gần cầu Bùi Hữu Nghĩa, quận Bình Thạnh, đi bộ qua đường Hoàng Sa tập thể dục dọc kênh Nhiêu Lộc. Bóng mát của hàng cây xanh, không khí trong lành, dễ chịu làm tinh thần bà phấn chấn. “Gần 20 năm trước, ngồi trong nhà cách kênh chừng 30 m tôi còn ngửi được mùi hôi nồng nặc. Khi đó không ai dám nghĩ một ngày được tản bộ dọc con kênh sạch đẹp thế này”, bà kể về thời điểm dòng kênh ô nhiễm nặng.
Kênh Nhiêu Lộc – Thị Nghè sau khi hoàn thành cải tạo. Ảnh: Quỳnh Trần.
Nhiều năm gắn bó nơi đây, bà Điệp tường tận từng giai đoạn thay đổi của con kênh nổi tiếng Sài Gòn. Thời thơ ấu, khi nước trong xanh, bà cùng bạn bè thường tắm, bắt cá dưới dòng kênh vào buổi xế chiều. Khi đó, nước dưới kênh trong veo, có thể thấy từng đàn cá bơi tung tăng. Người dân chèo ghe bán rau, thịt tấp nập. Có người còn múc nước vào lu chờ lắng phèn để sử dụng.
Sau năm 1975, hàng nghìn hộ dân tới đây dựng nhà đã lấn chiếm hai bên bờ kênh. Không có hệ thống cống, toàn bộ nước sinh hoạt và rác thải xả thẳng xuống khiến kênh ngày càng ô nhiễm. “Nhiều gia đình có con nhỏ sống ven kênh bị bệnh đường ruột liên miên nên dần dời nhà đi. Những hộ nghèo phải ở lại chịu đựng”, bà Điệp nói.
Cách đó khoảng 3 km, bà Lý Hồng Đào, 51 tuổi, sống ở con hẻm sát cầu Trần Khánh Dư, quận Phú Nhuận, nhớ như in thời kỳ kênh Nhiêu Lộc “bị lấn chiếm vô tội vạ”. Lúc đầu người dân làm nhà sát mé kênh nhưng dần dà cơi nới, đóng cọc gỗ, lợp tôn thành nhà tạm. Nhiều hộ còn nuôi heo, gà, vịt, chất thải đều tống xuống nước. Dòng kênh trở thành nơi chứa mọi thứ rác thải sinh hoạt, đen ngòm và hôi thối.
Nhiều xưởng dệt, nhuộm vải còn thải đủ thứ phẩm màu ra kênh. Nước bẩn, tù đọng khiến ruồi, muỗi, chuột nhanh chóng sinh sôi, phát sinh dịch bệnh. “Có nằm mơ tôi cũng không dám nghĩ một ngày dòng kênh trong xanh, tươi mát như bây giờ”, bà Đào nói.
Kênh Nhiêu Lộc – Thị Nghè dài gần 9 km, chảy qua quận 1, 3, Bình Thạnh, Phú Nhuận, Tân Bình. Những năm 1990, chính quyền TP HCM lên kế hoạch cải tạo nhưng khó khăn về vốn nên chưa thể thực hiện. Đến năm 2002, thành phố triển khai dự án cải tạo tổng vốn đầu tư hơn 8.600 tỷ đồng, do Ngân hàng Thế giới tài trợ, góp phần hồi sinh dòng kênh.
feg
grw